Op wie stem je als je impact wilt maken?
De groene draad door de verkiezingsprogramma's van 2025
De Tweede Kamerverkiezingen staan weer voor de deur. Die gaan niet over de nieuwe kleur op de muren van het Binnenhof, maar over de toekomst van ons allemaal. Ook die van ondernemers. De meeste kieswijzers zijn gericht aan burgers. Maar op wie moet je stemmen om sociaal en duurzaam ondernemerschap veilig te stellen? Wie neemt sociaal en duurzaam nou écht serieus - met duidelijke doelen en maatregelen? Wat is de groene draad in de verkiezingsprogramma’s van 2025?
Ik zal hier inzicht geven (geen advies) in welke partijen impactondernemers de wind in de zeilen willen geven - of juist hun nieuwe businessmodel dwarsbomen - aan de hand van programma’s van vijftien partijen.
Groene draad
Welke partijen willen van sociaal en duurzaam ondernemerschap de norm maken. Kortgezegd gaat sociaal ondernemerschap over verdienen door problemen op het gebied van bijvoorbeeld sociale inclusie, arbeidsrechten, integriteit, gezondheid en welzijn op te lossen, in plaats van te veroorzaken. Duurzaamheid raakt aan thema’s als klimaatverandering, vervuiling, bescherming van biodiversiteit, en schoon water. Het gaat over circulair en regeneratief denken in plaats van lineair uitputten. Waarde creëren voor velen in plaats van een lucky few en verder kijken dan het volgende kwartaal.
De volgende verkiezingen zijn heel bepalend voor de toekomst voor jouw onderneming, het kan hierna letterlijk alle kanten op. De grootste partijen zijn enorm verdeeld over hoe we sociale en duurzame uitdagingen moeten aanpakken, en verschillen in hun visie over hoe de economie van de toekomst eruit zou moeten zien.
Systeemresetters
Onze meest progressieve partijen gaan voor complete economische systeemverandering en een brede welvaart: PvdD, D66, Volt en SP. Noem ze de systeemresetters. Duurzaam en sociaal staan voorop. Ze zetten in op een markt waarin het heel lastig wordt om vervuilende winst te maken. Afval krijgt een hoge prijs. Fossiele subsidies gaan op de schop. De natuur wordt hersteld en versterkt. Zij willen van ‘uitputting naar evenwicht’ en waarde creëren voor velen in de maatschappij, niet voor een klein groepje invloedrijke vermogenden. Ongelijkheid wordt ook grondig aangepakt. Deze partijen zijn jouw beste vrienden als je een ‘level playing field’ wilt (in Nederland dan) voor sociale en duurzame producten.
Aanjagers
Als een systeemreset te radicaal, activistisch en overhaast klinkt voor jou, dan is er een pragmatischer alternatief. Ik noem het voorzichtig de aanjagers, maar wel met een lange adem. GroenLinksPvdA, CU en NSC willen investeren in sociaal en circulair als een keuze voor de lange termijn. Ze kiezen voor stabiliteit, normering en zekerheid. Concreet betekent dat: echte prijzen, transparante ketens, herstel van biodiversiteit, duurzame landbouw en een circulaire economie. Maar dan wel stap voor stap. Ze beloven een overheid die niet om de haverklap met een nieuw beleid komt, een eerlijker Europees speelveld en willen maatschappelijke investeringen beter faciliteren en belonen (inclusief afbouw van fossiele subsidies). Een lange horizon is goud waard voor een CFO die grote capex-beslissingen moet nemen. Deze partijen helpen je om met meer vertrouwen te investeren. Een watch-out is dat te veel niet-concrete doelen en al dat gepolder (opnieuw) tot vertraging leidt.
Vertragers
Dan zijn er ook vertragers die bewust op de rem trappen als het aankomt op verandering. Met hun allergie voor regeldruk en focus op radicale economische groei en een aantrekkelijk investeringsklimaat lijken VVD, CDA, SGP en DENK ondernemers juist te knuffelen... Maar voor duurzame pioniers ondermijnen ze de shift naar een nieuwe economie die eerlijker en duurzamer is. Met deze partijen aan het roer gaan we alléén grote vervuilers belasten en blijft de ruimte om kosten op de samenleving af te wentelen grotendeels behouden. Ook is er focus op het tegengaan van meer Brusselse bemoeienis, circulariteit in de voedselketen en klimaatbelastingen. Een paar goede intenties op sociaal gebied, maar de transitie naar een circulaire economie vereist een compleet nieuwe infrastructuur die hier niet uit de verf komt.
Saboteurs
Tot slot hebben we te maken met de saboteurs. Hier komen we bij de partijen die het klimaatbeleid blijven zien als een onzinnige linkse hobby of een kostenpost. Terugdraaien en vasthouden is het devies. In mijn ogen is het beleid van PVV, FVD, BBB en JA21 daarmee een serieuze bedreiging voor de concurrentiepositie van (impact)ondernemers. De partijen zijn niet alleen van plan zo’n beetje volledig de stekker uit het Klimaatfonds te trekken, ook draaien ze de geldkraan dicht om de energietransitie vooruit te helpen. Bestaande prikkels voor een circulaire economie verdwijnen. Sociaal gezien komt alle focus op eigen welvaart eerst en sluiten de grenzen voor migranten. Het is hen alles aangelegen om de oude (kapitaalintensieve) economie in stand te houden.
Nu jij: welke partij past bij jouw toekomst?
Persoonlijk heb ik de overtuiging dat een (radicale) reset van het systeem nodig is om tot oplossingen te komen. Een nieuwe, toekomstbestendige economie waarin we sociaal en duurzaam omgaan met elkaar en het milieu. Met een beetje poetsen, komen we er niet denk ik. De gigantische opgaven voor klimaat, energie, water, stikstof, circulariteit, woningnood, vergrijzing, zorg, strategische autonomie, concurrentiekracht en (on)bestuur vragen een lange adem, maar zijn ook urgent. Een frictievrije route is er niet - anders hadden we die allang gekozen.
Ver vooruitdenken en keuzes maken is essentieel, evenals het houden van een breed perspectief. Het heeft geen zin om je stem te baseren op wat enkel en alleen het beste is voor jouzelf, of je eigen onderneming. Zoals altijd - dit is nog nooit anders geweest in de geschiedenis - hebben mensen elkaar nodig om te overleven: klanten, gasten, patiënten, buren, leveranciers en medewerkers. Als het met hen niet goed gaat, kun je het zelf vroeg of laat ook wel schudden. Dus wat je ook gaat stemmen: denk vooruit en in de breedte. Dan komen we samen het verst.
Lees verder
Een leestip in het verlengde van sociaal en duurzaam ondernemerschap: In hoeverre hebben politieke partijen concrete plannen voor de economie van de toekomst? MVO Nederland onderzocht vijftien verkiezingsprogramma’s. Op drie thema’s die bepalend zijn voor hoe Nederland geld gaat verdienen in de toekomst: nieuw verdienvermogen, biodiversiteit en circulair ondernemen.
Kom naar ImpactFest
Op 30 oktober komen impactmakers van over de hele wereld bij elkaar in Den Haag tijdens ImpactFest. Dit jaar ben ik - voor het eerst - ook van de partij om het gesprek aan te gaan met verschillende ondernemers.. Mijn ervaringen zal ik hier delen.
Het event trekt 1.500 bevlogen mensen aan die werken aan een duurzame, inclusieve en eerlijke economie. Zij delen hun kennis en bouwen aan netwerken om de wereldwijde uitdagingen aan te pakken. Er zijn nog tickets, wees er snel bij. Zie ik je daar?
